پاییز ۱۴۰۴ برای بسیاری از خانوادههای ایرانی متفاوتتر از سالهای گذشته آغاز شد. روزگاری نهچندان دور، آغاز فصل پاییز به معنای خرید لباسهای نو برای دانشآموزان و خانوادهها بود، اما امروز واقعیت دیگری بر جامعه حاکم شده است؛ لباسهای دستدوم جایگزین خریدهای تازه شدهاند.
کاهش قدرت خرید؛ عامل اصلی تغییر الگوی مصرف
فشار اقتصادی و کاهش مداوم قدرت خرید، بسیاری از مردم را به سمت بازارهای دستدوم و لباسهای استفادهشده سوق داده است. این تغییر، بیش از آنکه یک انتخاب باشد، ناشی از اجبار معیشتی است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که رشد تورم، رکود دستمزدها و افزایش هزینههای زندگی، خانوادهها را در موقعیتی قرار داده که حتی تأمین نیازهای اولیه نیز به یک چالش جدی تبدیل شده است.
از فرهنگ مصرفگرایی تا اجبار به صرفهجویی
جامعه ایران در دهههای اخیر به شدت تحت تأثیر فرهنگ مصرفگرایی و خرید کالای نو قرار داشت. اما امروز همان جامعه با تضادی آشکار روبهروست: از یک سو تبلیغات و نمایش تجملات در فضای مجازی، و از سوی دیگر واقعیت تلخ ناتوانی در خرید سادهترین پوشاک نو.
لباسی برای زنده ماندن، نه برای انتخاب
خرید لباس نو دیگر نماد نشاط و آغاز فصل تازه نیست، بلکه برای بسیاری تنها به معنای «هزینهای غیرضروری» تلقی میشود. والدینی که روزگاری فرزندان خود را با لباسهای تازه به مدرسه میفرستادند، اکنون ناچارند از بازار دستدوم لباس تهیه کنند. این تغییر نه فقط نشانه بحران اقتصادی، بلکه نمادی از فروپاشی بخشی از شأن اجتماعی طبقه متوسط در ایران است.
هشدار به سیاستگذاران
پدیده افزایش خرید لباسهای دستدوم پیام روشنی دارد: مردم دیگر توان همگامی با حداقلهای سبک زندگی گذشته را ندارند. اگر سیاستگذاران اقتصادی این سیگنال اجتماعی را نادیده بگیرند، شکاف طبقاتی و بحرانهای اجتماعی عمیقتر خواهد شد.
نتیجه روشن است: پاییز امسال، لباس نو به کالایی لوکس بدل شده و بازار دستدومها آینهای از واقعیت تلخ سفرههای خالی و قدرت خرید فرسوده مردم ایران است.