رضا قاسم‌پور، مدیرعامل شرکت اعتبار سنجی ایران در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی تسنیم، با اشاره به اهمیت چک در چرخه مبادلات مالی کشور گفت: «چک یکی از ابزارهای کلیدی خرید اعتباری در ایران است که برخلاف بسیاری از کشورها، جایگزین‌هایی مانند کارت یا برات اعتباری ندارد. بر همین اساس، حجم مبادلات چکی کشور در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۱۱۰ میلیون فقره و ارزش حدود ۹ هزار همت رسیده است؛ رقمی معادل کل نقدینگی کشور.»
او با تأکید بر پشتوانه قانونی طرح، اظهار کرد: «مطابق با اصلاحیه قانون صدور چک در سال ۱۳۹۷، بانک مرکزی موظف شد سقف اعتباری هر صادرکننده چک را با توجه به سابقه مالی و اعتباری وی تعیین کند. همچنین طبق ماده ۲۱ مکرر این قانون، ذی‌نفع چک می‌تواند بدون نیاز به اجازه صادرکننده از این اطلاعات مطلع شود. این دو ماده، بنیان حقوقی انتشار گزارش اعتبارسنجی چک را تشکیل می‌دهند.»
قاسم‌پور با اشاره به نقش شرکت اعتبار سنجی ایران در این پروژه افزود: «شرکت اعتبارسنجی ایران تنها شرکت دارای مجوز رسمی بانک مرکزی است که با مشارکت همه بانک‌ها و برخی شرکت‌های بیمه و لیزینگ فعالیت می‌کند. طراحی مدل گزارش اعتبارسنجی چک با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین و پس از چندین مرحله بازنگری و تأیید در بانک مرکزی انجام شد.»
به گفته وی، گزارش اعتبارسنجی چک برای سه گروه طراحی شده است: صادرکننده، ذی‌نفع و شبکه بانکی. صادرکننده از طریق این گزارش می‌تواند رفتار اعتباری خود را بهبود دهد؛ ذی‌نفع می‌تواند پیش از پذیرش چک، ریسک اعتباری طرف مقابل را ارزیابی کند؛ و بانک‌ها نیز در تصمیم‌گیری برای صدور دسته‌چک جدید از آن بهره می‌برند.
قاسم‌پور درباره اجزای این گزارش توضیح داد: «گزارش شامل چهار بخش اصلی است؛ امتیاز و رتبه چک، دلایل کاهش امتیاز، نکات تحلیلی و جدول خلاصه وضعیت چک‌ها. امتیاز از ۱ تا ۱۰۰ و رتبه از A1 تا E3 تعیین می‌شود که نشان‌دهنده میزان خوش‌حسابی فرد است.»
او افزود: «عواملی همچون تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی، مدت رفع سوء اثر، سوابق تسهیلات و مالیات و میزان موجودی حساب‌های بانکی بر امتیاز چک اثرگذارند. بنابراین هرچه فرد رفتار مالی منظم‌تری داشته باشد، امتیاز بالاتری کسب می‌کند.»
مدیرعامل شرکت اعتبار سنجی ایران در پایان از دو طرح مهم در دست اجرا خبر داد: «تعیین سقف اعتبار مجاز چک برای دارندگان دسته‌چک جدید و همچنین ارائه نسخه پیشرفته گزارش اعتبارسنجی چک که جزئیات کامل‌تری از سوابق مالی را دربرمی‌گیرد.»
به گفته وی، هم‌اکنون اشخاص حقیقی می‌توانند از طریق سامانه «اعتباریتو» به نشانی etebarito.ir گزارش چک خود یا صادرکنندگان چک دریافتی را مشاهده کنند.
قاسم‌پور اجرای کامل این طرح را «گامی در مسیر نظام‌مند شدن رفتار مالی و ارتقای سلامت اعتباری اقتصاد کشور» توصیف کرد.
