به گزارش اقتصاد ۱۲۰، حمیدرضا صالحی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در یادداشتی نوشت: چند سالی است که درگیر موضوع ناترازی شدهایم که به مساله عدم سرمایهگذاری برمیگردد. وقتی دولتی بر سر کار میآمد و صنعت برق را تحویل میگرفت علاوه بر اینکه دولت قبلی افتخار میکرد که به ۴۰۰۰۰ مگاوات نیروگاه رسانده و به دولت بعدی تحویل داده یکی از آیتمهایی که افتخار میکرد این بود که میگفت ۳۵ درصد قرارداد برای ساخت نیروگاه در دست اجرا دارد و شش ماه یا یک سال بعد همه وارد مدار میشوند و این برای تیم جدید خبر خیلی خوبی بود که نیاز نیست نگران توسعه برق باشند، زیرا دولت از قبل تدارک دیده و ساخته و به بهرهبرداری میرسد. سال ۸۴ که دولت جدید بر سر کار آمد ۴۰۰۰۰ مگاوات نیروگاه نصب شده بود و دولت هشتم که به دولت نهم تحویل داد، اعلام کرد ۴۰۰۰۰ مگاوات نیروگاه تحویل میدهد و حدود ۱۷۰۰۰، ۱۸۰۰۰ مگاوات قرارداد باقی میگذارد که قبلاً اجرا شدند و خیلی از آنها پیشرفت ۷۰ درصدی داشتند که این آمار خوبی است که تیم جدید میتواند از آن بهره برداری کند و مشکلاتش را در حوزه برق کم کند. دولت نهم نیروگاه ۴۰۰۰۰ مگاوات را تحویل گرفت، دولت دهم هم دست همان گروه بود. اما وقتی میخواست به دولت یازدهم تحویل دهد یعنی سال ۹۲ صنعت برق ۶۹ مگاوات شده بود و قراردادی که تا پیش از آن ۴۳ درصد بود ۹ درصد شد. معلوم میشود هرچه جلوتر رفتیم سرمایهگذاری نکردیم و همان موقع گفتند دچار کسری برق میشویم و میشود ناترازی که این وضعیت ناترازی خسارت میزند و به صنایع خسارت وارد میکند. سالهای اول ناترازی به خانوارها، صنایع و بخش تجاری برق میدادیم و تقسیم میکردیم که بارش روی بقیه هم برود. یکی دو سال است برای این که به بخش خانگی فشار نیاید بخش خانگی را حفظ کردیم و مرتباً برق و گاز به او میدهیم و برق صنایع را حدود ۳۰ یا ۴۰ درصد کم میکنیم که باعث میشود تولید بخوابد و دچار عدمالنفع شویم. این یعنی سرمایهگذاری به میزان لازم برای رشد، مصرف و توسعه انجام نشده است. نباید از دولت انتظار داشته باشیم؛ چون منابع میخواهد و سرمایه دولت هم کم است و نمیتواند نیروگاه بسازد. بخش خصوصی میتواند نیروگاه بسازد و ۶۶۰ درصد نیروگاهها در دست بخش خصوصی است و میتوانند نیروگاههای بعدیشان را بسازند به شرطی که مسئولیت این موضوع را به آنها بدهیم. مسئول اصلی این ناترازی کماکان دولت است که سرمایهگذاری نکرده و اجازه نداده کسی دیگر هم سرمایهگذاری کند. بخش خصوصی حاضر است سرمایهگذاری کند اما نیازمند یک سری اختیارات و اجازهها است. دولت باید اینها را بدهد و بخش خصوصی میتواند ناترازی بخش برق را رفع کند؛ اما دولت باید با آنها قرارداد ببندد و تعریف نقش کند تا بخش خصوصی بتواند پول هزینهشده را برگرداند.
در ناترازی گاز مازوتسوزی ایجاد میشود، البته گاز و برق به هم مرتبطاند. تولید برق با گاز است و وقتی در زمستان کمبود گاز ایجاد میشود مجبور میشوند گاز نیروگاهها را قطع کنند و به مردم بدهند و وقتی نیروگاه قطع شود کمبود برق ایجاد میشود و به جای گاز به نیروگاهها مازوت میدهند تا تامین برق داشته باشند؛ یعنی مازوتسوزی ناشی از کمبود گاز در زمستان است؛ اما چون مازوتهایمان کیفیت خوبی ندارند آسیب محیط زیستی میزند و آلایندگی ایجاد میکند و استنشاق و نفس کشیدن مردم را تهدید میکند که همه اینها به هم مرتبطاند.
باید کاری کنیم که گاز تولیدی بییشتری داشته باشیم و حتی اثر کربن گاز را نیز کمتر کنیم. باید سبد تولید انرژیمان را متنوع کنیم و به سمت هستهای رفتن انرژی برق و تجدیدپذیرها برویم. سهم تجدیدپذیرها از تولید برق یک درصد و سهم هستهای هم یک درصد است و باید به این سمت برویم که این دو بخش کمک کنند تا برق پاک تولید کنیم که این برق پاک یک الگوی پذیرفته در دنیاست. اخیراً تولید برق هستهای در دنیا آمده که با تکنولوژی همجوشی است که زباله هستهای ایجاد نمیکند و مزیت خیلی بالایی دارد و میتواند برق پاک تولید کند و در آینده توسعه برق پاک بیشتر میشود؛ هرچند مواد اولیه میخواهد و گران است؛ ولی به هر حال این اتفاق میافتد و باید به سمت برق پاک حرکت کنیم و هزینهها و سرمایهگذاریهایی دارد که باید انجام دهیم تا این فرصت را حفظ کنیم.
مهمترین مساله این است که در حوزه صنعت برق سرمایهگذاری نشده و در ناترازی کماکان مصرف را بالا میبرد ولی تولید همان تولید قبلی است و این سبب میشود هر سال ناترازی بالاتر برود و مصرف افزایش یابد، اما تولید همچنان تولید قبلی است. ممکن است موضوعات دیگر نیز در مشکلات صعنت برق سهیم باشند مثل مسائل فنی که حاد نیست. در کشور نیروگاه میسازیم و میتوانیم تجهیزات وارد کنیم و منعی برای واردات نداریم و در بخش نیروی انسانی هم بهترین نیروها را داریم. کسانی که مسئولاند باید همراهی کند تا سرمایهگذاری بشود، که همراهی نمیکنند. وقتی کشور نیاز به سرمایهگذاری دارد و عدهای علاقهمندند سرمایهگذاری کنند، مسئولین که مسئول این ناترازی هستند کاری میکنند که سرمایهگذاری نمیشود با مداخلهای که در اقتصاد برق میکنند سرمایهگذاران به سمت این اقتصاد نمیآیند و سرمایهگذاری نمیشود و دولت هم پول ندارد. یا دولت باید سرمایه بیاورد یا اجازه دهد سرمایهگذاران سرمایهگذاری کنند.